Tuesday 5 July 2016

Tromchroíoch inniu...

Scéal truacánta fá Ghort a' Choirce agus Cloich Cheann Fhaolaidh inniu.
Tá bás tobann Shéamuis Mhic Géidigh ina bhuille cruaidh...

Séamus Mac Géidigh as An Ardaidh Bheag, fear a rinne oiread dá cheantar fhéin, an Ghaeltacht agus an Ghaeilg, agus a bhí ina bhainisteoir réigiúnach ar Raidió na Gaeltachta i nDoirí Beaga.

Mo chomhbhrón lena chlann uilig agus leis an raidió.

Doiligh a chreidbheál go bhfuil sé imithe....suaimhneas síoraí dó...


Saturday 27 February 2016

An bhfuil mé ar mire? Ag snámh in éadan an easa?

Sheas mé san olltoghchán 2016 le aitheantas a thabhairt don pháirtí Fís Nua. D'éirigh liom 70 chéad bhóta a fháil. Mo bhuíochas leis na daoine siúd a chaith an chéad bhóta domh.

Mo bhuíochas fosta leis an cuidiú a tugadh domh. Cha raibh airgead ar bith agam agus, mar sin, cha raibh agam ach feachtas bheag. Ní aontaím le póstaeirí agus sílim gur cur amú airgead atá iontú.

Is cainteoir dúchais Gaeilge mé agus tá me i mo chónaí sa Ghaeltacht agus, mar sin, chinn mé triall a bhaint as m'fheachtas a dhéanamh go hiomlán tré mheán na Gaeilge - dúshlán mhillteanach. Rinneadh dáilcheantar amháin de Thír Chonaill agus de thairbhe seo cuireadh an Ghaeltacht (sean dáilcheantar na nGleanntach) isteach leis an chuid eile den chontae (ceantar an dátheangachais). De thairbhe seo, bhí sciar den phobal nach bhfacaidh m'fheachtas ar chor ar bith. Cuireadh píosa de dheisceart na contae isteach le dáilcheantar Shligigh, Liatrom agus píosa den Chabhán fosta.

Bhí constaicí romham ó thaobh na meáin Béarla - rinne siad uilig teagmháil liom i mBéarla. Fuair mé teagmháil amháin ó na meáin náisiúnta i mBéarla agus sin a bhí ann. Rinne nuachtán áitiúil amháin Béarla teagmháil liom as Gaeilge. Maith go raibh iriseoir ón Ghaeltacht le líofacht Gaeilge acu. (An sin fostaíocht do chainteoir Gaeilge?). Rinne nuachtán amháin náisiúnta ar líne teagmháil liom i nGaeilg briste.

Achan ríomhphost dá raibh ag teacht isteach ag cuardú geallúintí uaim d'fheachtais/ghnímh, nó más ceistneoir a bhí le líonadh isteach, is i mBéarla a bhí siad uilig. Sheol mé freagraí ríomhphoist i nGaeilg ar ais chucu. Fuair mé cúpla 'Go raibh maith agat'. Thacaigh mé le feachtas nó beirt tré cúpla cnaipe a chliceáil agus mo sheoladh ríomhphost a thabhairt. Beidh orm an easpa Gaeilg ar na feachtais sin a cheistiú.

Taobh amuigh den Ghaeltacht bhí achan rud i mBéarla. Cruinnuithe poiblí nó díospóireachtaí eagraithe ag pobail áitiúla, ag grúpaí, ag brúghrúpaí nó ag na meáin - is i mBéárla a bhí siad uilig. Cha raibh ar mo chumas taisteal chuig na hócáidí seo c'bith nó bhí ganntanas maoiniú agam. D'fhreagair mé na cuirí uilig as Gaeilge - agus cha bhfuair scéala ar bith ar ais...

Sheol mé preaséisiúintí Gaeilge chuig na meáin áitiúla uilig, scríofa agus craolta, agus chuig seomra nuachta (Gaeilge) RTÉ. Ní dóigh liom go raibh páirtí ar bith eile ag déanamh seo (preaséisiúintí Gaeilge) agus chuirfeadh sé iontas orm dá mbeadh na meáin craolta Gaeilge ag fáil preaséisiúintí ar bith as Gaeilge ó pháirtí nó iarrthóir neamhspléach ar bith eile. Le bheith féaráilte, phriontáil siad scéal nó beirt domh agus chloígh siad leis an Ghaeilg.

Ag éisteacht le RTÉ1 is tráchtaireacht olltoghcháin go hiomlán Béarla atá acu ó thús go deireadh - náireach agus muid ar tí Éirí Amach 1916 a chomóradh.

Ní thuigim cad chuige nach bhfuil achan ionad cuntais sa tír ag feidhmiú go dátheangach. Is ar éigean gur chuala mé fógraí agus torthaí na cuntais tré mheán na Gaeilge agus mé ag éisteacht leis an raidió.

Mar sin, bhí 4 oiread constaicí romham san olltoghchán seo: 1. Is páirtí úr iad Fís Nua - eagraithe ar dhóigh difriúil ar fad ó na páirtithe eile (silím nár thuig na meáin sin). 2. Ganntanas airgid. 3. Feachtas Gaeilge. 4. Is bean atá ionam agus is tír í seo nach dtabharann mórán aitheantais do mhná i saol na polaitíochta.

An bhfuil mé ar mire? Ag snámh in éadan an easa?

Tá sé de cheart ag saoránach ar bith sa stáit seo a n-ainm a chur chun tosaigh le seasamh san olltoghchán. Seasann daoine ar chúiseanna difriúla agus níl feidhm ort cloígh leis na sean-nósanna ná leis an bealach 'traidisiúnta' le rudaí a dhéanamh. Shíl mé go bhfaighinn uimhir níos airde bhótaí ná an 70 a fuair mé ach, leis na constaicí a bhí romham, glacaim leis an toradh a tugadh.

Tuesday 23 February 2016

Conradh na Gaeilge agus na 3 éileamh

Ní thuigim cad chuige a bhfuil Béarla ar shuíomh gréasáin Chonradh na Gaeilge?

Gidh is go n-aontaím leis na 3 éileamh atá ag Conradh na Gaeilge ar an suíomh gréasáin s'cu, bheinn ag moladh fosta:

Aithbhreithniú iomlán a dhéanamh ar Údarás na Gaeltachta.
Ollscoil lán-Ghaeilge a bhunú sa stáit.
Institiúidí lán-Ghaeilge 3ú leibhéal d'ábhar múinteoirí.
Coinníoll Gaeilge ar aon mhaoiniú/dheontais ó eagraisí/rannóga stáit agus ón tAontas Eorpach - go cinnte chun tairbhe na tograí/tionscnaimh/cuideachtaí srl sa Ghaeltacht ach fosta d'achan eagras a dhéanann éileamh ar aon mhaoiniú/dheontais stát agus Aontas Eorpaigh taobh amuigh den Ghaeltacht - i gceantar an dátheangachais.
Coinníoll Gaeilge don Ghaeltacht.

Monday 22 February 2016

Foinse eolais eile (i mBéarla dar ndóighe) fá iarrthóirí toghcháin...in éineacht leis an Irish Times

Bhí deis agam mo chuid sonraí a chur ar an suíomh gréasáin seo:

whichcandidate.ie

Duine inteacht in Ollscoil Luimnigh atá ina mbun. Rinne mé iarracht logáil isteach ach fuair mé rabhadh go mb'fhéidir nach bhfuil an suíomh sábháilte...

Sheol mé ríomhphost ag cuir m'imní in iúl:-

Rinne mé iarracht logáil isteach san suíomh seo ach tá mé ag fáil rabhadh 'insecure website' agus, mar sin, nílim rochinnte an bhfuil sé sábháilte nó nach bhfuil. Níor lean mé leis an logáil isteach de thairbhe seo.

Is trua nach bhfuil leagan dátheangach agaibh den tsuirbhé/ceistneoir seo nó ba mhian liom mo chuid sonraí a thabhairt trí mheán na Gaeilge. Is iarrthóir olltoghcháin mé atá lonnaithe sa Ghaeltacht agus is í an Ghaeilg (chéad teangaigh na tíre) mo theangaigh dhúchais - an teangaigh a labhraím achan lá agus an modh cumarsáide atá mé ag úsáid i m'fheachtas toghchánaíochta san olltoghchán seo.

B'fhéidir go ndéanfadh Ollscoil Luimnigh iarracht níos fearr leis an Ghaeilg a chur chun tosaigh an chéad uair eile agus rogha a thabhairt d'iarrthóirí cé acu bhur gceistneoirí a líonadh isteach as Gaeilge nó as Béarla (mar eolas: tá dhá theangaigh oifigiúla sa tír), agus an rogha céanna a thabhairt do bhótóirí a bhíonn ag cuardú eolais ar na hiarrthóirí céanna.

Agus tamall gearr ina dhiaidh sin fuair mé freagra:-

 Dear Cordelia,

Thank you for getting in touch. I will reply in English as my Irish isn't good enough I'm afraid. This is also the reason why the site isn't available as Gaeilge. I'm running it on a shoestring so don't the resources to take that on, although I agree it would be better if an Irish version was available.

I'm not sure why you got the 'insecure website' message, nobody else has reported that to me. You set a password for your profile page, so no-one else is able to tamper with it. I haven't had any complaints from any of the other candidates around the country.

I hope you decide to fill in your details on the site, but if you don't then that is of course your prerogative.


Char mhol mé leagan Gaeilge ach leagan dátheangach. Ma bhíonn an dá theangaigh feiceálach sa réimse amháin tchí daoine an Ghaeilg (agus an Béarla le chéile), diomaite den teangaigh dúchais bheith scuabtha ar leataobh má bhíonn an dá leagan scartha. Nach seo an cineál scuabadh ar leataobh atá ag tarlú leis an Ghaeilg - agus an Ghaeltacht?

B'fhearr liom i bhfad dá mbeadh leagan dátheangach agus leagan go hiomlán Gaeilge ar fáil ach b'fhéidir go mbeadh barraíocht acmhainní á úsáid...


Sheol mé cuireadh beag ansin chuig an duine seo:-

Beidh fáilte romhat go dtí'n Ghaeltacht am ar bith, agus beidh deis agat ansin feabhas a chuir ar do chuid Gaeilge, sa dóigh is go bhféadfaí freagraí a thabhairt ar ríomhphoist as Gaeilge.

RTÉ Candidate Online....(ní shílim go bhfuil leagan Gaeilge den suíomh seo ar fáil)

Maidir le RTÉ - agus an físeán i Sligeach a thairg siad (as Béarla) d'achan iarrthóir toghchánaíochta...

Bhí an taifeadadh ag tarlú ar an Luan 15ú Feabhra. Fuair mé freagra uathu ar 14.30 ar an Luan céanna sin:-

Cordelia, A Chara

Ar an drochuair níl ar ár gcumas an físeán a thaifeadadh ach i Sligeach mar gheall ar an chúlra atá ag teastáil do gach iarrthóir.

Go raibh maith agat as teangmháil a dhéanamh linn.


...maith nach raibh mé ag fanacht leofa... agus arís, níl mé le feiceáil ar na meáin náisiúnta...ach ar laghad fuair mé freagra Gaeilg uathu.

Údar dóchais ó na meáin Béarla

Seacht lá ó shoin fuair mé ríomhphost ó thejournal.ie.

Ceistneoir eile ó na meáin Béarla ach bhí rud inteacht sa cheann seo a thóg mo chroí agus a thug údar dóchais domh...is ríomhphost Gaeilg a bhí ann!

Bhí an Ghaeilg briste ach cha raibh sí chomh doiligh sin a léamh agus chuir an seoltóir an leagan Béarla de na ceisteanna i lúibíní. Ghabh sé a leithscéal as a chuid droch Ghaeilg fosta.

Rinne mé an leagan Gaeilge a athscríobh/chóiriú (meascán den chanúint agus den chaighdeán), thug mo chuid freagraí agus sheol mé an t-iomlán ar ais chuige mar leanas:-


Is mór an meas atá agam ort as teagmháil a dhéanamh liom inár dteangaigh dúchais. Tréaslaim leat as an iarracht atá déanta agat.

Seo mo chuid freagraí ar do chuid ceisteanna:-

1.  Cén fáth a ndéanfaí vóta a chaitheamh duitse?
Tá Fís Nua ag moladh Staid  Eacnamaíoch Seasmhach don tír agus deireadh a chur leis an borradh agus cliseadh a tharlaíonn faoi láthair.

2. Cad é an tosaíocht is tábhachtaí atá agat fá choinne do dháilcheantar?
Cosc ar tháillí agus méadair uisce. Cosc ar phríobháidiú sholáthar uisce na tíre. Tacaíocht do pholasaithe Gaeilge agus Gaeltachta.

3. Cad é an rud amháin gur mhaith leat a dhéanamh sna chéad 100 lá den Dáil úr má thoghtar thú?
Aitheantas don Ghaeilg chun sochar na Gaeltachta. Éagsúlacht fuinnimh inathnuaite trí thograí úinéireacht pobail chun sochar pobail áitiúla.

 Tá súil agam go dtabharfaidh tú cuairt orainn sa Ghaeltacht. Beidh fáilte romhat do chuid Gaeilge a chleachtadh agus a fheabhsú linn!


Ghabh sé míle buíochas liom agus ghuigh ádh mór le m'fheachtas.

Is trua nach ndéan an craoltóir (Béarla) náisiúnta agus na meáin (Béarla), scríofa agus craolta, áitiúla i dTír Chonaill níos mó iarrachta aitheantas a thabhairt don Ghaeilg nuair atá an darna réigiún Gaeltachta is mó sa stáit againn sa chontae seo...